Waarneming

Ik wil dat mijn tuin een kleine oase is, tussen de omliggende (mono-gecultiveerde) akkers en een toevluchtsoord voor allerlei dieren. Voor Groningse begrippen is mijn tuin niet groot, maar voor een klein insect is het misschien wel de hele wereld.

Op zondag 1 september is de tuin extra geopend n.a.v. het 20-jarig bestaan van Waarneming.nl.

Elk soort insect dat ik in mijn tuin zie probeer ik op de foto te krijgen, uit te zoeken wat het is en het dan in te voeren op Waarneming.nl. Zo krijg ik een mooi overzicht van de soorten die in mijn tuin leven.

Ik zie het elk jaar wel minder worden, minder vlinders, minder wilde bijen en hommels en dit jaar helaas ook minder zweefvliegen. Zorgelijk want dat zijn wel de bestuivers of voedsel voor de vogels.

Waar er wel veel van zijn, zijn de Akkerdisteldansvliegen (Empis livida). Eerst dacht ik dat het muggen waren, maar na beter kijken blijken het dus vliegen. 

Ze hebben een zuigsnuit en omdat ze ook van nectar snoepen en er stuifmeel aan ze blijft hangen, bestuiven ze -onbedoeld- ook. 

Akkerdisteldansvliegen op Ruige anjer 13.06.24

Van de Grote dansvliegen (Empis tessellata) met hun grote zuigsnuit, dansen de mannetjes tijdens de balts in de lucht. Zij hebben dan een prooi bij zich, meestal een ander soort vlieg.  Vrouwtje Dansvlieg komt daar op af en maakt haar keuze uit de mannetjes. Zij kiest de mooiste man met de lekkerste prooi. Terwijl het mannetje paart, zuigt het vrouwtje de prooi leeg.

Ik betrapte het stel in mijn appelboom. Zie hoe hij zich tijdens de daad vasthoudt aan het blad en zij ondertussen smikkelt van haar bruidsgeschenk:

Op de Witte Wederik (Lysimachia barystachys) wemelt het van de dansvliegen en hoewel ik blij ben dat ze er (nog) zijn, zou ik toch graag meer bijen en zweefvliegen zien.

Elk jaar broeden er mezen in ons kunstwerk vogelhuis. Het ene jaar pimpel, het andere jaar kool. Dit jaar waren de pimpels weer aan de beurt. Het ging heel voorspoedig, hard werken voor ze, want het is een grote nestkast. Eerst grotere takjes, steeds kleinere, mosjes en tot slot veertjes van onze kippen.

Eind mei broeden. Vader kwam met hapjes voor moeder aanvliegen, of omgedraaid.

Opeens vonden we het wel heel stil, we zagen niets meer gebeuren.

Uiteindelijk maar naar binnen gekeken. Daar lagen negen eitjes, in een prachtig nestje, verlaten.

Wat is er gebeurt? Wisten de ouders dat er amper voedsel was en ze dan maar niet uitgebroed hebben? Zijn de ouders dood? Er lopen hier helaas nog katten los in broedtijd. Of komt het door landbouwgif? We zullen het nooit weten. Heel verdrietig.

Gelukkig ook vrolijks in de tuin.

Een plant die ik iedereen zou aanraden is niet een met spectaculair kleurige bloem, maar een heel eenvoudige, inheemse plant: Knopig helmkruid (Scrophularia nodosa). Heel vroeger een geneeskrachtige plant. Hij zaait zich uit, maar wordt nooit vervelend. Elk jaar is het een verrassing waar hij weer opduikt. De bloemen zijn klein met roodbruin-groene helmpjes. De plant kan 120 cm hoog worden, maar is zo luchtig dat hij overal bij past. Behalve dat hij mooi is, zijn bijen en hommels er gek op. Het is een koddig gezicht als een grote hommel aan zo’n klein bloemetje hangt, blijkbaar is er veel te halen.

Ze staan bij voorkeur in halfschaduw, maar sommige staan hier ook in de volle zon.

Tijdens een insectenjacht zag ik een wespje op deze plant en o, toeval, dat bleek de Helmkruidbladwesp (Tenthredo scrophulariae) te zijn:

Toen ik nog beter keek zag ik kleine rupsjes. Ze waren te klein om op de foto te krijgen, maar nadat ze wat gegroeid waren, bleken het de rupsen van de Helmkruidvlinder te zijn. Een niet bijzondere nachtvlinder, maar wel zeldzaam. Ik zag er zeker tien. Elke dag ging ik even kijken of ze er nog waren, en ja hoor, ik denk dat de vogels ze niet lusten door die kleuren. Ik ontdekte ze ook op andere plekken in de tuin waar deze plant stond. 

Op de blog van natuurgids Theo de la Ruelle vind je uitleg over het verschil tussen een rups en een larve.

Rups van de Helmkruidvlinder, Cucullia scrophulariae

Nog eens de Helmkruidbladwesp, een paartje ... waar de kinderen bij zijn 😆:

Larve van de Helmkruidbladwesp, Tenthredo scrophulariae

Zo zie je wat een plezier een beetje wilde tuin geeft, ik kan echt op ontdekking gaan. Het is leuk als ik open tuin heb om bezoekers hier op te wijzen i.p.v. enkel en alleen maar naar mooie plantjes kijken.

Hier vind je alle dagactieve nachtvlinders die ik zag in 2018 t/m 2023 en hier alle vlinders.